مقام معظم رهبری می فرمایند :
من فقط این توصیه را بکنم: گاهی اوقات حقیقتاً ـ نه زبانی ـ از دل، شما را تمجید و تحسین میکنیم، معنای این تحسین، این نیست که شما بهتر از اینکه هستید، نمیتوانید بشوید. ترس بنده همه اش از این است که شما خیال کنید اینجایی که رسیده اید، این پله آخر است؛ این پله آخر نیست. نباید توقف بکنید؛ باید به جلو حرکت کنید؛ باید پیش بروید و روزبه روز بهتر بخوانید و بهتر بشوید که این ممکن است. البته این به ترتیباتی از لحاظ تعلیم و کانونهای قرآنی احتیاج دارد و این دوستانی که دست اندرکار این مسائل هستند، بایستی مقدمات را فراهم کنند و صدا و سیما هم بایستی کمک بکند.
ترویج فرهنگ قرآنی در کلام رهبری
راههای ترویج توسعه فرهنگ قرآن کریم
مهمترین راههای ترویج توسعه فرهنگ و معارف نورانی قرآن کریم عبارتند از:
- استفاده از نماد منبر؛استفاده از مطبوعات؛ تشکلیابی جامعه قاریان-حافظان.
- گسترش ترجمهی صحیح از قرآن؛احترام قهرمانان قرآنی؛مهندسی رفتار قرآنی.
- جهتگیری مطلوب سازمان اوقاف-امور خیریه؛گسترش مسابقات قرآنی.
- محور قرار دادن معارف-هدایت قرآنی در مباحث-تحقیقات علمی.
استفاده از نماد منبر:
دأب فکر من این است که میخواهیم در جامعه ما کاری بشود که برای قراء قرآن منبر بگذاریم و همچنان که الان وعاظ منبر میروند،قاریان قرآن هم منبر بروند-مثلا نیم ساعت قرآن بخوانند و مردم آن زلال کلام الهی را مستقیم از او بشنوند... (۱)
شما[قاریان]باید بتوانید در یک مجلس بالای منبر بروید-آیات قرآن را بخوانید-مردم با شنیدن این آیات اشک بریزند.ما این را میخواهیم.اگر شما میخواهید این کار را بکنید باید بتوانید با صوت(قرآنی)مجلس را جذب کنید.این آداب-فنونی دارد.(۲)
استفاده از مطبوعات:
اگر شما این(مجلات)را منتشر کنید،از جهت این که جبران عقب ماندگی را تا حدودی میکند،خوب است-از جهت دیگر هم کار مناسبی است که جوانهای ما با معارف و هدایتهای قرآن کریم-لطایف آیات آن،یک مقدار عمیقتر آشنا بشوند که این هم بسیار سودمند-لازم است.از جمله چیزهایی که به نظر من در چنین(مجلات)باید وجود داشته باشد، برداشتهای شیوایی است که انسانهای با ذوق مأنوس با قرآن از تعبیرات قرآنی پیدا میکنند. چون اگر کسی با ذوق هم باشد،ولی مأنوس با قرآن نباشد،این برداشتها را پیدا نخواهد کرد، همان طور که اگر انس هم داشته باشد امّا دارای ذوق-قریحهی جامع الاطرافی،از لحاظ زبان و از لحاظ معارف نباشد،باز هم این برداشتها را پیدا نخواهد کرد،به نظر من بایستی این برداشتها را هر جا دیدید،جمع کنید-در این (مجلات)بگنجانید،که جوانها استفاده کنند.(۳)
انس با قرآن در بیانات مقام معظم رهبری
رهبر معظم انقلاب درباره انس با قرآن میفرماید:
در این فـضای آلوده مـادیات، شایسته است در دریای بی کـران معنویت قـرآن کریم شنا کرد، تا از پلیدیهای دنیا پاک شد و این، جز با انس مدام با این کتاب آسمانی ممکن نیست.
♦تلاوت، مقدمه انس با قرآن
قرآن، کلام پروردگار مهربان است. خواندن و نگاه به آیات آن، زنگار را از دل می‌زداید و انسان با تلاوت هر آیه، پلهای از نردبان معنویت را طی میکند. این تـلاوت، خود زمینه انس را فراهم میآورد. مقام معظم رهبری مدّظله در این باره میفرماید:
من بارها گفتهام، باز هم مى گویم: ما تلاوت برجسته قرآن را در این کشور دنبال مى کنیم، براى اینکه اُنس با قرآن و تلاوت قرآن در بین مردم عمومیت پیدا کند. عزیزان من! باید با قرآن اُنس پیدا کنید.1
♦صوت زیبا، زیور قرآن
تلاوت اگر زیبا باشد، در اعماق وجود انسان بیشتر نفوذ می کند. در روایت، صوت خوش زیور قرآن معرفی شده است. امام صادق (علیه السلام) از پیامبراکرم (صلی الله علیه و آله و سلم)نقل میکند که فرمود:
لِکلِّ شىءٍ حِلیةٌ وحِلیةُ القرآنِ الصَّوتُ الحَسَنُ؛2
هر چیزى زیورى دارد و زیور قرآن، صداى خوش است.
مقام معظم رهبری مدّظله درباره تلاوت زیبا میفرماید:
البته تلاوت قرآن با صداى خوش، کار بسیار خوبى است. روایت دارد که امام سجاد (علیه السلام) - هم درباره امام سجاد (علیه السلام) دارد و هم درباره امام باقر (علیه السلام) - وقتى تلاوت مىکردند، کسانى که از نزدیک محل تلاوت ایشان مىگذشتند، زانوهایشان مىلرزید و سست مىشد و نمىتوانستند حرکت کنند. مىایستادند تلاوت قرآن را گوش مىکردند و وقتى حظّ خودشان را مىبردند، به راهشان ادامه مىدادند. تلاوت قرآن با صوت خوش و با آداب که شیوه خاصى دارد، موسیقى خاصى دارد، روش خاصى دارد، امور لازمى است. اینها انسان را نزدیک مىکند؛ اما کافى نیست. اگر بخواهیم تشبیه کنیم، اینطور مىگوییم: قرآن را به صورت بناى مُعْظمى، داراى سالنها و حجرهها و زوایاى گوناگون و اعماق فراوان در نظر بگیرید. این عمارت وسیع و عظیم، سردر و مدخلى دارد. اگر آن مدخل را زیبا ساختیم، مردم براى ورود در آن عمارت، تشویق مىشوند. مدخلِ آن بناى رفیع، همین تلاوتهاى زیبایى است که اینجا خواندند. کاشیکارى دَمِ در، این تلاوت است. حال وارد شوید. این کاشیکارى، بسیار لازم است. این زیباسازىِ تلاوت، امر لازمى است.3
البته باید قاری به این نکته توجه داشته باشد که تلاوت او، فقط تلفیق آهنگها نیست؛ بلکه برجسته سازی معنا، از رسالتهای هنری او به شمار میآید. رهبر انقلاب مدّظله، این نکته را چنین بیان میفرماید:
اشکال [دیگر] این است که وقتى قارى و تلاوتگر ما، تلاوت میکند و این لحنهاى زیبا و آهنگهاى خوب را فرا میگیرد و میخواند، تصور کند که کار او فقط همین تلفیق آهنگها و بیان این الفاظ، با صداى خوش و با آهنگ خوش است. این هم یکى از اشکالات است که اگر پیش بیاید، ضرر دارد. قارى ما وقتى قرآن را تلاوت میکند، باید آنچنان تلاوت کند که گویى قرآن را دارد نازل میکند به قلب مخاطب؛... شما باید قرآن را به گونهای تلاوت کنید که گویی این مفاهیم قرآنى و آیات کریمه قرآن، در حال نازل شدن بر قلب مخاطب است. آهنگها را با مضامین منطبق کردن و از آهنگ براى برجسته کردن معنا و مضمون آیه کمک گرفتن. این آهنگها و این نغمه هاى قرآنى، مهمترین هنرش این است که بتواند کمک کند به اینکه آن مضمون برجسته شود و در ذهن مخاطب بنشیند.4
♦تهذیب، راه انـس با قرآن
همنشینی با قرآن، سنخیتی خاص میطلبد. در قرآن آمده است:
لا یمَسُّهُ إِلاَّ الْمُطَهَّرُونَ؛5
جز پاکان نمى توانند به آن دست زنند [دست یابند].
امامان معصوم:در حد اعلای طهارت، عدل قرآن محسوب میشوند. هر شخص دیگری که بخواهد با این اقیانوس بیکران ارتباط برقرار کند، باید آلودگی گناه را از جان خود پاک کند.
رهبر فرزانه انقلاب مدّظله می فرماید:
با قرآن باید مثل آینه مواجه شد؛ پاکیزه، براق و بى زنگار، تا قرآن در دل ما منعکس شود. قرآن باید در جان ما انعکاس پیدا کند. این، همیشه و براى همه نیست؛ براى کسانى است که دلشان را با صفاى باطن و نفس پاکیزه کنند؛ با ایمان، با باور و با قبول با قرآن مواجه شوند، و الّا کسانى که دل معاند دارند، بناى برنشنیدن و نفهمیدن دارند، نواى قرآن، کلام قرآن و پیام قرآن در دل آنها اثرى نمىکند.
وَ لَوْ أَنَّنا نَزَّلْنا إِلَیهِمُ الْمَلائِکَةَ وَ کَلَّمَهُمُ الْمَوْتى وَ حَشَرْنا عَلَیهِمْ کُلَّ شَیءٍ قُبُلاً ما کانُوا لِیؤْمِنُوا إِلاَّ أَنْ یشاءَ اللهُ...6
اگر براى برخى افراد، زمین را به آسمان بدوزى، این دلِ ناباور و زنگار گرفته، نزدیک نمی شود و ایمان نمی آورد؛ لذا قرآن را مى خواند، اما به قرآن نزدیک نمى شود.7
♦پی نوشت
1- از بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامى در دیدار قاریان قرآن کریم،
2- کافی، ج 2، ص 615.
3- از بیانات مقام معظم رهبرى در مراسم اختتامیه مسابقات قرائت قرآن
4- از بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامى در دیدار با قاریان قرآن
5- سوره واقعه: 79.
6- [و حتّى] اگر فرشتگان را بر آنها نازل مى کردیم و مردگان با آنان سخن مىگفتند و همه چیز را در برابر آنها جمع مى کردیم، هرگز ایمان نمى آوردند، مگر آنکه خدا بخواهد؛ ولى بیشتر آنها نمىدانند. سوره انعام: 111.
7- از بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامى در دیدار قاریان قرآن کریم،